Εκκλησίες & Ξωκλήσια

Εκκλησίες & Ξωκλήσια

Εκκλησία Παναγίας Χρυσελεούσας Θελετροφυλάκτριας

Η νέα εκκλησία του χωριού είναι επίσης αφιερωμένη στην Παναγία Χρυσελεούσα Θελετροφυλάκτρια, όπως και η εκκλησία στην παλιά Θελέτρα. Η οικοδόμηση του ναού ολοκληρώθηκε περίπου το 1980 με την μετοίκιση του χωριού, ενώ αρκετοί χωριανοί πρόσφεραν εθελοντική εργασία. Ο ναός βρίσκεται σε ένα από τα ψιλότερα σημεία του χωριού με απέραντη θέα προς όλες τις κατευθύνσεις. Στην αυλή της εκκλησίας τοποθετήθηκε και ο παραδοσιακός ελαιόμυλος ενώ ο χώρος είναι πευκοφυτεμένος και αποτελεί δημόσιο χώρο πρασίνου.

Παλιά Εκκλησία Παναγίας Χρυσελεούσας Θελετροφυλάκτριας

Ο Γκάννις αναφέρει την εκκλησία της Παναγίας Χρυσελεούσας και τη θεωρεί ως κτίσμα του 1755, με εικονοστάσιο και ωραία πύλη από παλαιότερο ναό. Στην εκκλησία υπήρχαν η εικόνα του Χριστού του 1528 και της Παναγίας της Θελετροφυλάκτριας του τέλους του 16ου αιώνα. Ο ναός κτίστηκε στα θεμέλια παλαιότερου ναού. Στο κάτω μέρος εξωτερικά του ιερού του ναού εντοπίζονται τα θεμέλια του παλαιότερου ναού από ακατέργαστη πέτρα.

Την εκκλησία στόλιζε το επιχρυσωμένο τέμπλο του ιερού με δυο σειρές από βυζαντινές εικόνες. Εντυπωσιακή ήταν και η σταύρωση στην κορυφή του τέμπλου αλλά και οι αγία πόρτα του ιερού. Ένα περίτεχνο αριστούργημα το οποίο θεωρείται από τα καλύτερα επιχρυσωμένα τέμπλη που διασώζονται σήμερα στην Κύπρο. Από επιγραφή στο τέμπλο αυτό πληροφορούμαστε ότι επιχρυσώθηκε το 1768 από τον παπά-Νικόδημο και τον μαθητή του Αυξέντιο. Και οι δυο ήταν μαθητές του γνωστού ζωγράφου του 18^ου αιωνα Νεκταρίου πρωτοσύγκελου. Στην επιγραφή αναφέρεται ότι εγένετο η Χρυσογραφία αυτή, επί Πανάρετου επισκόπου, δηλαδή του Αγίου Πανάρετου, Επισκόπου Πάφου. Πληροφορίες για τα επιχρυσωμένα τέμπλη της Παναγίας Χρυσελεούσας στην παλιά Θελέτρα αναφέρονται στο βιβλίο του Δομετίου μοναχού, Η Τεχνική του Στιλβωτού – Τα επιχρυσωμένα Τέμπλα της Κύπρου.

Στην αυλή της εκκλησίας βρισκόταν επίσης το Δημοτικό Σχολείο και το δωμάτιο του δασκάλου. Ένα τετράγωνο κτίσμα με οροφή από κεραμίδια, με ωραία καμαρωτή είσοδο και στη μέση μια μεγάλη καμάρα, ενώ περιμετρικά του κτηρίου υπάρχουν καμαρωτά παράθυρα. Υπολογίζεται ότι το σχολείο ανεγέρθηκε το τέλος του 17^ου αιωνα και για αρκετές δεκαετίες φιλοξενούσε το εξατάξιο Δημοτικό Σχολείο της παλιάς Θελέτρας. Δυστυχώς η εγκατάλειψη και η έλλειψη ενδιαφέροντος έχει επιφέρει ως αποτέλεσμα η νότια πλευρά του σχολείου να αποτελεί πλέον ερείπια. Η εντυπωσιακή καμάρα στη μέση του δωματίου στέκει ακόμη αλλά όχι για πολύ. Το Σχολείο αντιπροσωπεύει ένα μεγάλο μέρος της ιστορίας της Θελέτρας, αρκετές γενιές έχουν αποφοιτήσει από αυτό το σχολείο, ένα χώρος γεμάτος παιδικές μνήμες και πρέπει επειγόντως να συντηρηθεί.

Στην αυλή της εκκλησίας βρισκόταν και ο παραδοσιακός ελαιόμυλος. Μέρος του οποίου έχει αναπαλαιωθεί και συντηρηθεί και βρίσκεται στην αυλή της εκκλησίας στη νέα Θελέτρα.

Τα παραδοσιακά αυτά στοιχεία που κοσμούν την αυλή της εκκλησίας και συνυπάρχουν αρμονικά με το περιβάλλον, σε συνδυασμό με την τοποθεσία της εκκλησίας σε ένα λόφο πνιγμένο στο πράσινο, προσφέρουν ένα μοναδικο αίσθημα ηρεμίας και γαλήνης. Ενώ η φαντασία τρέχει στο παρελθόν προσπαθώντας να στήσει το σκηνικό όπως ήταν πριν από δεκαετίες όταν η παλιά Θελέτρα έσφυζε από ζωή.

Ξωκλήσι Αγίου Τρύφωνα

Το ξωκλήσι του Αγίου Τρύφωνα βρίσκεται επί του κύριου δρόμου Πάφου – Πόλης Χρυσοχούς, στην αριστερή πλευρά του δρόμου, πριν την Γιόλου και πάνω στο σταυροδρόμι για παλιά Θελέτρα. Ο Άγιος Τρύφων είναι μάρτυρας της Χριστιανικής εκκλησίας και γιορτάζεται τόσο από την Ορθόδοξη εκκλησία την 1^η Φεβρουαρίου όσο και από την Καθολική εκκλησία στις 10 Νοεμβρίου. Έζησε κατά την περιοδο της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας και υπέστη φρικτά βασανιστήρια από τους Ρωμαίους, οι οποίοι στην αρχή κατατρύπησαν το σώμα του με σπαθιά, έπειτα τον έδεσαν από τα πόδια σε άλογα και τον έσυραν σε δύσβατες και πετρώδεις τοποθεσίες, στη συνέχεια τον έσυραν γυμνό πάνω σε σιδερένια καρφιά και τέλος του καψάλισαν τα πλευρά με λαμπάδες.

Ο Άγιος Τρύφων προστατεύει τους αγρούς από τα τρωκτικά, τις κάμπιες και τα λοιπά ζωύφια. Εξού και απεικονίζεται με κλαδευτήρι/δρεπάνι. Οι αμπελουργοί αποφεύγουν το κλάδεμα την ημέρα αυτή, γιατί, όπως διηγούνται σε πολλά μέρη της Ελλάδας, κάποιος που έπιασε κλαδευτήρι ανήμερα της εορτής του Αγίου Τρύφωνα έκοψε τη μύτη του. Στη Μακεδονία τον λένε και Άι Τρίφυλλα, γιατί βοηθάει τη βλάστηση του τριφυλλιού.
Δεν είναι τυχαία ουτε η θέση όπου κτίστηκε το ξωκλήσι του Αγίου Τρύφωνα, στη μέση των αμπελώνων και άλλων αγροτικών καλλιεργειών της περιοχής. Οι κάτοικοι της Θελέτρας αλλά και των γύρω χωριών λειτουργούν το ξωκλήσι και γιορτάζουν τη γιορτή του Αγίου Τρύφωνα την ημέρα του κάθε χρόνο την 1^η Φεβρουαρίου.

Πηγή: https://www.sansimera.gr/biographies/784

Ξωκλήσι Αγίας Αναστασίας

Βρίσκεται στο μέσο του ποταμού Αγία Ματού, βόρειο-ανατολικά της παλιάς Θελέτρας. Από την παλιά Θελέτρα ο δρόμος προς τον ποταμό οδηγεί στο ξωκλήσι, ενώ η διαδρομή από τη Γιόλου είναι πιο εύκολη και σύντομη.

Εντυπωσιακό γεγονός είναι ότι το ξωκλήσι έμεινε άθικτο από την μεγάλη πυρκαγιά της παλιάς Θελέτρας τον Αύγουστο του 2015, η οποία κατέκαψε ολοσχερώς την πυκνή βλάστηση που περιτριγυρίζει το ξωκλήσι. Παρόλο που η φωτιά άγγιξε το ξωκλήσι, εντούτοις τα βελούδινα ρούχα και τα νάιλον που σκέπαζαν το ξωκλήσι έμειναν εντελώς άθικτα!

Ξωκλήσι Αγίου Νικολάου

Το ξωκλήσι βρίσκεται στο κέντρο της παλιάς Θελέτρας, χωρίς όμως να σώζεται οτιδήποτε αρχαιολογικής/ιστορικής σημασίας. Οι κάτοικοι του χωριού και περαστικοί ανάβουν το κερί τους σε ένα μικρό εκκλησάκι στο σημείο αυτό.

Ξωκλήσι Προφήτη Ηλία

Βρίσκεται σε ύψωμα στη βόρεια είσοδο της παλιάς Θελέτρας, χωρίς όμως να σώζεται οτιδήποτε αρχαιολογικής/ιστορικής σημασίας.

Ερείπια Εκκλησίας Αγίου Ιωάννη Καλυβίτη

Είναι το μοναδικό εκκλησάκι παγκύπρια αφιερωμένο στον Άγιο Ιωάννη τον Καλυβίτη.

Ο Όσιος Ιωάννης ο Καλυβίτης ο δια Χριστόν πτωχός έζησε στα μέσα του 5ου μ.Χ. αιώνα (κατ’ άλλους γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη στις αρχές του 5ου μ.Χ. αιώνα) και ήταν γιος του Ευτροπίου, συγκλητικού στο αξίωμα, και της Θεοδώρας. Ο Ιωάννης δεν θέλησε ν’ ακολουθήσει το δρόμο των δύο μεγαλυτέρων αδελφών του, που κατέλαβαν λαμπρά αξιώματα και προτίμησε να αφιερωθεί στην υπηρεσία της πίστης. Επειδή όμως οι γονείς του επέμεναν, έφυγε από το πατρικό του σπίτι και πήγε στην μονή των Ακοιμήτων όπου έγινε μοναχός. Όταν πληροφορήθηκε τη μεγάλη πίκρα της μητέρας του επειδή ο πατέρας του διήγε κοσμική ζωή, αποφάσισε με την συγκατάθεση του ηγουμένου της μονής να επιστρέψει στους γονείς του. Παρουσιάσθηκε στους γονείς του ως ένας άγνωστος μοναχός. Αυτοί δεν τον γνώρισαν. Αλλά ήταν τόση μεγάλη η ευγένεια της φυσιογνωμίας και των λόγων του, που τον παρακάλεσαν να έρχεται καθημερινά στο σπίτι. Δέχθηκε με τη συμφωνία να του κατασκευάσουν μια καλύβα στο βάθος του περιβολιού της πατρικής του οικίας. Εκεί ο Ιωάννης έστησε την κατοικία του, και μέσα σε τρία χρόνια κατάφερε, με τη χάρη του Θεού, να φέρει στο σωστό δρόμο τους γονείς του. Την ημέρα που αποκάλυψε πως ήταν γιος τους, ο Θεός παρέλαβε τη μακάρια ψυχή του. Η ημέρα του γιορτάζεται στις 15 Ιανουαρίου εκάστου έτους.

Πηγή: http://www.saint.gr/24/saint.aspx